Plan je eigen toekomstscenario’s
Voor de meeste mensen is het schier onmogelijk om in de toekomst kijken. Aan de ene kant is dat een fijne constatering, omdat je toch niet precies wilt weten wat je allemaal te wachten staat, maar aan de andere kant kan een beetje voorkennis weleens van pas komen. En daar komt een goede scenarioplanning om de hoek kijken.
Bij scenarioplanning neem je geen kijkje in de toekomst, maar bereid je je voor op wat je in de toekomst zou kunnen verwachten. Hierbij is het zaak dat je loskomt van je eigen verwachtingen en visie, en dat je dus niet gaat invullen wat jij denkt – of wilt – dat er gaat gebeuren.
Hoe moet je scenario’s plannen?
Allereerst is het belangrijk dat je je mogelijke toekomst goed afbakent. Zo moet je jezelf een goede vraag stellen voor een bepaalde periode. Een goed voorbeeld hiervan is bijvoorbeeld: “Hoe shopt de consument van 2025?” aangezien dit een concrete vraagstelling is, waarbij de periode ook meteen duidelijk is vastgelegd.
Om goede scenario’s in kaart te brengen, moet je krachten identificeren waarmee je mogelijke toekomsten wilt gaan bekijken. Dit mogen geen trends zijn waarvan het al zeker is dat ze binnen de vastgestelde tijdspanne gaan plaatsvinden (zoals de groei van het mobiele kanaal). Het is de bedoeling om zogenoemde onzekerheden te vinden, dingen die mogelijk wel of niet gaan gebeuren en waarbij je de uitersten goed aangeeft (zoals 20% van de Nederlandse consumenten gebruikt een slimme speaker tegenover 80%). Je mag hierbij zo groots en out-of-the-box denken als je wilt, maar houd het wel een beetje realistisch. De mogelijkheid dat er in 2025 bijvoorbeeld een buitenaardse invasie plaatsvindt, is (voorlopig) te onwaarschijnlijk om daadwerkelijk te worden meegenomen in ons toekomstbeeld.
Kortom, de te kiezen krachten moeten een hoge mate van onzekerheid hebben en daarnaast veel impact hebben op de gekozen vraagstelling.
Vier mogelijke werelden
Vervolgens pak je twee onzekerheden die compleet onafhankelijk van elkaar zijn en zet deze tegen elkaar af in een matrix, met de ene onzekerheid op de horizontale as en de ander op de verticale. Bijvoorbeeld: ‘het percentage consumenten met een smart speaker’ tegenover ‘het aantal webwinkels dat is opgegaan in een platform’. Op deze manier ontstaan er net als in de afbeelding hierboven vier mogelijke werelden waar het in de toekomst binnen deze twee onzekerheden naartoe kan gaan. Geef deze werelden een neutrale naam die wel de lading dekt en beschrijf in een aantal bullets hoe deze werelden eruitzien.
Plavei het pad naar je toekomst(en)
Als de werelden/toekomsten zijn vastgesteld, gaat het proces verder met het in bullets beschrijven van hoe het jaar 2025 eruit gaat zien. Vervolgens verzin je krantenkoppen die in de periode van het heden tot en met het gekozen jaar in de toekomst beschrijven hoe jouw scenario werkelijkheid wordt. Op deze manier maak je als het ware een pad naar jouw scenario en kun je ondervinden of je gaandeweg inderdaad op pad bent naar een van je toekomstbeelden.
Als de route naar een bepaald scenario is vastgelegd, ga je kijken in hoeverre jouw organisatie al hierop is voorbereid en wat je kunt doen om dit te verbeteren. Dit kun je onder andere doen door een ideale concurrent te bedenken die alles bezit om in jouw scenario succesvol te zijn. Vergelijk je eigen organisatie met deze killer competitor en je ziet snel op welke gebieden je nog tekortschiet en waar je je dus nog kunt verbeteren.
Checklist
Scenarioplanning is even belangrijk als dat het lastig is. Laat dit laatste je echter niet afschrikken, want met goede scenario’s ben je in staat om adequaat in te spelen op wat er binnen je vakgebied op je afkomt. En daarmee je concurrentie steeds net een stapje voor te zijn.
Wil je op de hoogte blijven van ShoppingTomorrow? Houd onze website dan in de gaten en meld je aan voor de nieuwsbrief.